Home Page

 6+1 Λόφοι της Αθήνας

Λόφος Μουσών, Λόφος Νυμφών, Λυκαβηττός, Αρδηττός, Λόφος Στρέφη, Τουρκοβούνια

σε πιθανή αναφορά με τον Λόφο της Ακρόπολης

Οι λόφοι της Αθήνας αποτελούν περίοπτες εξάρσεις του αναγλύφου της πόλης, σε μεγάλο βαθμό αδόμητες, από τις οποίες γίνεται αντιληπτή η ευρύτερη περιοχή του λεκανοπεδίου. Προβάλουν ως τοπόσημα, σημεία αναφοράς των γειτονικών τους αστικών περιοχών, ως φυσικοί θύλακες περιβαλλοντικά σημαντικοί και ταυτόχρονα ως θραυσματικά υπολείμματα του ιστορικού υπόβαθρου της πρωτεύουσας. Δικαιολογούν έτσι και με τις τρεις προηγούμενες εκδοχές τους τον χαρακτηρισμό του «πολιτισμικού τοπίου», τον συσχετισμό δηλαδή του φυσικού και του δομημένου χώρου της πόλης με τις δραστηριότητες των κοινωνικών ομάδων που κατοίκησαν και κατοικούν αυτό το υπόβαθρο

Οι σπουδαστές καλούνται να επιλέξουν έναν από τους προηγούμενους λόφους, επιχειρώντας να εξηγήσουν και να αναδείξουν μια ή περισσότερες από τις τρεις προηγούμενες εκδοχές του χαρακτήρα τους.

Σύμφωνα με την Πρώτη Εκδοχή ο λόφος που θα επιλεγεί είναι σημαντικός ως σημείο αναφοράς της σημερινής κοινωνικής ζωής των γειτονικών περιοχών ή ως προνομιακό τμήμα ενός υπερτοπικού δικτύου συγκρότησης της δημόσιας ζωής της πόλης.

• Σε σχέση με την πρώτη αυτή εκδοχή είναι σημαντικό να γίνει κατανοητή η κοινωνική ιδιαιτερότητα και τα προβλήματα της δημόσιας ζωής στο άμεσο περιβάλλον των λόφων.

• Επίσης να αναζητηθούν οι τόποι εκείνοι στον κάθε λόφο, που επιτρέπουν την ιδανική υποδοχή της κοινωνικής καθημερινότητας.

• Ακόμη να επισημανθούν η διαδρομή ή οι διαδρομές που αποκαθιστούν τη σχέση του λόφου με τις γειτονικές συνοικίες ή με το ευρύτερο πλέγμα των δημόσιων χώρων της πόλης.

• Τέλος μπορεί αυτή η κοινωνική διάσταση του σχεδιασμού να θεωρηθεί αλληλέγγυα με την απαίτηση περιβαλλοντικής και τοπιακής ποιότητας; Πως θα κρίναμε τη συνάφεια της, τη συνάφεια των σύγχρονων προβληματικών συνθηκών δημόσιας ζωής σε πολλά σημεία της πρωτεύουσας, με τη δυνατότητα ανάδειξης του ιστορικού της προσώπου; 

  

Σύμφωνα με τη Δεύτερη Εκδοχή ο λόφος μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός ευρύτερου «πράσινου» δικτύου που καλείται να αποκαλύψει λανθάνουσες πιθανές συνδέσεις ανάμεσα στα εστιακά του σημεία και να τονίσει όσες πράσινες αστικές διαδρομές υπάρχουν ήδη.

• Σε σχέση με τη δεύτερη αυτή εκδοχή είναι σημαντικό να επιλεγεί, ως βασικό στοιχείο της συνθετικής οργάνωσης των επιμέρους τόπων σε κάθε λόφο, το στοιχείο της φύτευσης.

• Επίσης είναι σημαντικό να αναπτυχθεί, με ανάλογο τρόπο, η αστική φύτευση ως βασικό στοιχείο συνέχειας ανάμεσα στις επιμέρους υπαίθριες εστίες και τις διαδρομές του αστικού ιστού, επιτρέποντας στους σπουδαστές να ‘μεταφέρουν’ την εμπειρία τους από τον κτηριακό και αστικό σχεδιασμό στην περιοχή του τοπιακού σχεδιασμού.

• Τέλος μπορεί, αυτή η τοπιακά και περιβαλλοντικά ευαίσθητη προσέγγιση σχεδιασμού υπαίθριων αστικών περιοχών, να θεωρηθεί αναγκαστικό συμπλήρωμα της κοινωνικής ή ιστορικής μας ευαισθησίας; Μπορεί να θεωρηθεί, αυτή η ίδια, στάση πολιτική;

Σύμφωνα με την Τρίτη Εκδοχή ο λόφος αποτελεί προνομιακό τμήμα του αναγλύφου μιας πόλης με μοναδική ιστορική φυσιογνωμία. Αν ο λόφος της Ακρόπολης και ο Παρθενώνας, αποτελούν το σημείο στο οποίο το ιστορικό ενδιαφέρον κορυφώνεται και η ιστορική ‘όραση’ συγκλίνει, τότε η επιθυμία συσχετισμού με την Ακρόπολη εκπληρώνεται ιδανικά μέσω των λόφων που την περιβάλλουν.

• Σε σχέση με την τρίτη αυτή εκδοχή είναι σημαντική η διαμόρφωση των τόπων εκείνων στον κάθε λόφο, που επιτρέπουν την οπτική προς τον ιερό Λόφο, σχεδιάζοντας, ‘σκηνοθετώντας’ το βλέμμα προς την Ακρόπολη.

• Επίσης είναι σημαντικό να αναζητηθεί η διαδρομή ή οι διαδρομές που προετοιμάζουν την εμπειρία της ιστορικής και τοπιακής αυτής θέασης, οργανώνοντας τη διαδοχή των θεάσεων, με αφετηρία διαφορετικά σημεία της πόλης στις παρυφές των λόφων και κατάληξη τα σημεία τελικής επιλογής.

• Τέλος μπορεί, αυτή η ιστορικά προσανατολισμένη τοπιακή προσέγγιση, να ενισχύσει τη φυσιογνωμία της πόλης σε όφελος μιας συνολικότερης αναβάθμισης της ποιότητας του δημόσιου χώρου; Υπάρχει αντίφαση, διαχειριστική αντίφαση ή ουσιαστικότερα πολιτική αντίφαση, ανάμεσα στην επείγουσα απαίτηση βελτίωσης της δημόσιας αστικής καθημερινότητας και στην πρόταση προβολής της ιστορικής φυσιογνωμίας της περιούσιας για τον Δυτικό πολιτισμό πόλης;

‘…Τότες ήταν τόποι άβατοι που κανένας δεν μπορούσε να παραβιάσει, ούτε το όνομα τους να προφέρει. Εκεί ήτανε Ιερά και άβατα κατώφλια ντυμένα με χαλκό που ανήκαν σε φοβέρες χθόνιες θέες...’

 

Οφείλουμε το απόσπασμα αυτό του Δημήτρη Πικιώνη, από την Ομιλία για το τοπίο, στην ποιητική μέριμνα της Αριάδνης Βοζάνη και την αμηχανία μας, την ‘απορία’ μας απέναντι στη σημερινή πραγματικότητα της Ελληνικής πρωτεύουσας πόλης, στην καθημερινή μας εμπειρία που βεβαιώνει για την επιστροφή των αρχαίων θεοτήτων σε ανήλιαγα βάθη.